اثر تنش خشکی و تنظیم کننده رشد گیاهی سایکوسل بر رشد و عملکرد کتان روغنی

کاربرد تنظیم کننده های رشد می تواند به منظور کنترل رشد و واکنش های فیزیولوژیک گیاه در هنگام مواجهه با تنش های محیطی مورد استفاده قرار می گیرد. به منظور بررسی اثر تنظیم کننده ی رشد گیاهی سایکوسل بر رشد و عملکرد کتان روغنی تحت تنش خشکی، آزمایشی گلدانی در گلخانه ی تحقیقاتی دانشگاه یاسوج در بهار سال 1389 به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 4 تکرار انجام شد. عوامل آزمایش شامل تنش خشکی در 3 سطح بدون تنش، تنش ملایم و شدید و تنظیم کننده ی رشد گیاهی سایکوسل در 6 غلظت که 4 سطح محلول پاشی صفر، 500، 1000 و 1500 میلی گرم در لیتر در هنگام رشد سریع بوته و دو سطح بذرمال 5-10 و 6-10 میلی مولار به مدت 24 ساعت قبل از کاشت بودند. نتایج نشان داد هر سه سطح محلول پاشی در شرایط تنش، موجب افزایش پرولین و قندهای محلول کتان روغنی نسبت به شاهد گردید. تنش توانست پروتئین دانه را افزایش معنی داری دهد و سطح بذرمال 6-10 میلی مولار در شرایط تنش افزایش پروتئین را در پی داشت (20%). با افزایش غلظت در سطوح اصلی محلول پاشی و تنش، درصد روغن کاهش نشان داد. در تیمار بدون تنش، سطح بذرمال 6-10 میلی مولار سایکوسل توانست اثر مثبت معنی داری در میزان اسید چرب لینولنیک ایجاد کند؛ صفت اسید لینولئیک، با افزایش سطح محلول پاشی از صفر به بالا، کاهش معنی داری نشان داد (15%). تنش خشکی سبب افزایش اسیدهای چرب اشباع اولئیک، پالمتیک و استئاریک شد. ارتفاع بوته در تیمار بدون تنش و در سطح محلول پاشی 500 میلی گرم در لیتر بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد. تنش شدید این صفت را 14% کاهش داد. تنش خشکی، سایکوسل و اثر متقابل آن ها در صفت تعداد شاخه فرعی تاثیری نداشت. ولی تنش توانست تعداد کپسول را کاهش دهد (10%). وزن هزار دانه ی کتان روغنی به شدت تحت تاثیر تنش قرار گرفت و شرایط بدون تنش، افزایش مثبت و معنی دار این صفت را در پی داشت و تنش شدید، به شدت کاهش آن را نشان می دهد. سایکوسل نیز توانست با افزایش غلظت، وزن هزاردانه را افزایش دهد و سطوح 1500میلی گرم در لیتر و 5-10 میلی مولار بذرمال افزایش مثبت و معنی داری را نشان می دهد. تنش با افزایش سطح خود توانست وزن شاخساره را به شدت کاهش دهد به طوریکه شرایط بدون تنش، این صفت را مثبت و معنی دار کرد. تنش خشکی با افزایش تا سطح ملایم، وزن ریشه را افزود و تنش شدید کاهش این صفت را در پی داشت. اثر اصلی تنظیم کنند ه ی رشد سایکوسل با افزایش غلظت محلول پاشی تا سطح 1000 میلی گرم در لیتر، افزایش عملکرد دانه در بوته را شاهد بودیم و سپس این صفت کاهش نشان داد. برهمکنش تنش و سایکوسل بر این صفت، بیشترین میزان عملکرد بذر مربوط به تیمار بدون تنش، سطوح بدون محلول پاشی، 500 و 1000 میلی گرم در لیتر و کمترین میزان صفت در تیمار تنش شدید با محلول پاشی با آب مقطر بود. تنش عملکرد بیولوژیک را کاهش داد. به طوریکه تنش شدید 15درصد کاهش این صفت را نشان داد.